چشمه و دانستنی هایی درخصوص این منبع آبی

برای علاقه مندان به طبیعت و محیط زیست ، شاید جالب باشد بدانند که چشمه چگونه ایجاد می شود و علت تشکیل آن چیست ؟ برای پاسخ به این سئوالات همراه ما باشید.

چشمه یکی از پدیده های زیبا در طبیعت است که علاوه بر ظاهر شگفت انگیز، مزایای زیادی برای انسان ها و همه موجودات زنده دارد و برخی از رودخانه ها از آن سرازیر می شوند اما آیا می دانید چشمه ها چگونه به وجود می آیند و چرا برخی از آن ها چشمه آب گرم هستند؟

چشمه چیست؟
چشمه نوعی منبع آب جاری از آب های زیر زمینی است و زمانی ایجاد می شود که آب در حال حرکت زیر زمین راهی به سطح پیدا کرده و از دل زمین بیرون بیاید. به عبارت دیگر محلی است که در آن جا آب به طور طبیعی از دل زمین به بیرون جریان پیدا می کند.

چشمه ها گاهی اوقات به صورت موقتی (مثلا فقط بعد از بارش شدید باران) ایجاد شده و گاهی به صورت جریان آب دائمی هستند.

چشمه چگونه تشکیل می شود؟
هنگام بارندگی، آب باران وارد خاک شده و به سنگ های زیر خاک می رسد، بعضی از این سنگ ها مانند ماسه متخلخل یا پر از حفره های کوچک هستند و وقتی آب باران به آن ها می رسد مانند اسفنج عمل کرده و آب را به خود جذب می کنند. به این ترتیب زمانی که این آب زیر زمینی تحت فشار قرار می گیرد از طریق یک شکاف یا دهانه به سطح زمین می رسد.

سنگ های دیگر مانند سنگ آهک نیز اگرچه مثل اسفنج نیستند اما ترک هایی دارند که آب از طریق آن ها به لایه های زیرین سنگ ها می رود.

برخی سنگ ها نه متخلخل هستند و نه ترک دارند به همین دلیل آب باران نمی تواند به داخل آن ها نفوذ کند بلکه روی سطح آن ها سرازیر می شود. اگر این سنگ ها در دامنه تپه ها قرار داشته و به سمت مکانی شیب داشته باشند که با شکاف یا یک دهانه به سطح زمین رسیده است، در این صورت آب روی آن ها با رسیدن به آن جا می تواند به شکل یک یا چند چشمه از زمین خارج شود.

انواع چشمه :

چشمه ها با توجه به نحوه شکل گیری آن ها در انواع مختلف دیده می شوند که برخی از آن ها عبارتند از :

_ چشمه هایی که در امتداد یک فرو رفتگی مانند ته دره های آب رفتی، حوضه ها یا دره های ایجاد شده با مواد بسیار نفوذ پذیر ساخته می شوند.
_ چشمه هایی که در امتداد یک تپه یا کوه ایجاد می شوند و زمانی به وجود می آیند که آب زیر زمینی روی یک لایه غیر قابل نفود از سنگ یا خاک تحت قرار گرفته باشد که به آن آبخوان نیز گفته می شود.
_ چشمه هایی که در آن ها آب های زیر زمینی در امتداد یک لایه غیر قابل نفوذ از سنگ جاری شده و با رسیدن به یک شکاف در سنگ از دل زمین خارج می شوند.
_ چشمه هایی که در اثر فشار به وجود می آیند، در این نوع چشمه ها فشاری که از زیر به آب های زیر زمینی وارد می شود بیشتر از فشار جو است و آب مستقیم از زمین خارج می شود.
_ چشمه های آب گرم که دمای آب آن ها به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین دمای هوای منطقه اطراف می باشد.
_ چشمه های آبفشان آن هایی هستند که به دلیل داشتن گاز با سرعت و فشار زیاد به سطح زمین فوران می کنند.

منبع : britannica