دایناسورهای گیاهخوار در جدالی مرگبار برای زندگی در کرتاسه

دوران کرتاسه شصت و پنج میلیون سال پیش به وقوع پیوست و سخت ترین دوران را برای دایناسورهای گیاهخوار رقم زد ، کرتاسه دوره ی انقراض دایناسورها…

دوران کرتاسه چیزی در حدود هفتاد میلیون سال به طول انجامید ، از جمله ماموریت های آن انقراض دایناسورها بود ! جدال بر سر زندگی در دوره ی کرتاسه به اوج خود می رسید و دایناسورهای گوشتخوار به دنبال راهی جدید برای شکار طعمه های خود بودند ، این در حالتی بود که دایناسورهای گیاهخوار مانند یک ارتش خبره هربار آرایشی جدید به دفاع خود داده و در برابر حملات مجهز می شدند .

علاوه بر دایناسورهای گوشتخوار که آوازه ی چنگ و دندان قوی ترین آن ها یعنی تیرکس ترس را برای همگان به ارمغان داشت ، گونه های دیگر دایناسور و حتی موجودات دیگری نیز در آن دوره زندگی می کردند ، پرنده های قول پیکر ، دایناسورهای گیاهخوار و… که قدرت بدنی برخی از آن ها پشت مارمولک های ستمگری چون تیرکس را خم می کرد .

دایناسوری به زیرکی آلتیرینوس…

قبول کنید که گیاهخوار بودن آن هم در دوران انقراض کار ساده ای نیست ! دشمنانی تیزپا و درنده همچون تیرکس و پرندگان 180 کیلویی گوشتخوار برفراز آسمان ها هرلحظه در کمین طعمه ای برای نجات خود از انقراض بودند و لذیذترین شکار دایناسورهای گوشتخوار بودند ، مخصوصا براکیوساروس ها .

آلتیرینوس از جمله دایناسورهای گیاهخوار آن دوره بود !

شاید این گونه باهوش ترین یا موذی ترین دایناسور عصر خود بود ! آلتیرینوس ها با بخشی منقار مانند بر روی سر خود از دیگر دایناسورهای گیاهخوار مجزا می شدند ؛ این بخش منقاری شکل در واقع مسیر لوله ی بینی بود که برای تولید صدا با فرکانسی خاص استفاده می شد .

قدرت شنوایی دایناسورهای گیاهخوار بسیار عالی بود و این ویژگی تکامل یافته در آلتیرینوس هم یافت می شد …

آلتیرینوس علاوه بر شنوایی بالا ، راه دفاعی کم خطری را انتخاب کرده بود : ” تعقیب و گریز ” .

آلتیرینوس به صورت گروهی زندگی می کرد و این شیوه بقا را برای او آسان می نمود ، آگاهی از خطر ، فرار دسته جمعی و بالا رفتن شانس زنده ماندن و… مزایای زندگی گروهی بودند که دایناسورهای گیاهخوار به خوبی از آن مطلع بودند . زمانی که آلتیرینوس صدای شکارچی را از فاصله های بسیار دور می شنید ، با بینی خود امواجی را به مسیر طولانی بالای سرش می فرستاد و نتیجه ی آن تولید فرکانسی ضعیف با قدرت پیمودن مسیر با مسافت بالا بود . این امواج تنها توسط خود آلتیرینوس ها شنیده می شدند ، علت این امر فرکانس پایین آن ها بود ؛ این امواج گاهی به صخره ها برخورد می کرد و ارتعاش آن به پای دریافت کننده می توانست برای انتقال پیام موثر باشد . پیغامی با مضمون ” شکارچی نزدیک است ” یا ” من تنها هستم و شکارچی در این نزدیکی است ” و…

طول مسیری که فرکانس های پایین طی می کنند نسبت به فرکانس های بالا بسیار زیاد است ، چیزی در حدود چندید کیلومتر !

پاسخ چنین خبری یقینا ارسال آدرس مکان تجمع گله بود !

اگر کمی دقت کنید می بینید زندگی جانورانی مانند فیل ها ، گوزن یا آهو ، تمساح و… از سبک زندگی دایناسورهای گیاهخوار نشات گرفته ، زندگی گروهی ای که در آن اعضا به کمک هم می آیند ، با نشانه های رفتاری و تولید صدایی خاص در مقابل خطر و یا حرکتی مشخص شده که موجب فراری دادن گله بشود !

دیگر دایناسورهای گیاهخوار نامی دوران کرتاسه ، براکیوساروس Brachiosaurus و تریسراتوپس ها Triceratops بودند .

براکیوساروس ها خنگ ترین دایناسورهای گیاهخوار بودند ، مغز این جاندار آنقدر کوچک بود که تنها توانایی کنترل پاهای جلو را داشت از این رو براکیوساروس در انتهای بدن خود ، جایی نزدیک پشت ، یک مغز کوچک برای کنترل دم و پاهای عقبی داشتند ! مغزکوچکی که اگر نبود قدرت حرکت و در نتیجه تغذیه سلب می شد…

تنها راه زنده ماندن برای براکیوساروس ها بزرگ شدن بود ، یک براکیوساروس بالغ آنقدر بزرگ بود که به راحتی هر موجود دیگری را زیر پاهایش له کند ، اما موضوع رشد کند آن ها بود . براکیوساروس ها تنها همنوع بالغ خود را در گله می پذیرفتند ، پس تا آنموقع جثه کوچک و تنهایی دو فاکتور مهم خطر محسوب می شد . در دوره ی کرتاسه نوع جدیدی از پوشش گیاهی شروع به رشد می کرد و اکثر درخت ها و گیاهان موجود گزینه ی مناسبی برای تغذیه نبودند ، در واقع ماده ی مفیدی در بر نداشتند ! جستجوی غذا ، زندگی انفرادی ، بدنی که هنوز به اندازه ی مطلوب نرسیده و شکارچیان گرسنه همگی عوامل فشاری بودند که براکیوساروس ها را تشویق به خوردن می کردند ، خوردن و خوردن…

تریسراتوپس نقطه ی مقابل تمام دایناسورهای گیاهخوار بودند ! نسبت به براکیوساروس ها کوچک اما پر قدرت ! قدرتی که در برابر نیروی وارد توسط دندان های تیرکس ( نیرویی دوبرابر قدرت کوسه های آب شور ) مقاومت می کند . این نوع دایناسور ها سه شاخ داشتند که دوتای آن ها روی سرشان قرار داشت ، شاخ هایی که نه مانند شاخ کرگدن از جنس موم نه مانند عاج فیل از جنس عاج بودند بلکه مستقیما از ادامه ی رشد استخوان جمجمه حاصل شده بودند . علاوه بر این شاخ قدرتمند ، استخوان گردن تریسراتوپس به گونه ای تکامل یافته بود که از روبرو مانند زره به چشم می آمد و از گردن ( در بخش جلویی ) قسمتی که تیرکس دقیقا به همانجا حمله می کرد ، به خوبی محافظت می کرد . ضخامت این سپر گرچه به اندازه ی ضخامت ناخن بود اما به هیچ وجه قابل نفود نبود ! تیرکس مجبور بود برای شکار اینگونه از دایناسورهای گیاهخوار شب حمله کند ! زمانی که دید تیرکس به حد عالی خود رسیده بود و در مقابل تریسراتوپس قدرت بینایی کمتری داشت . اگر تیرکس قصد داشت که در این حمله قطعا برنده ی میدان باشد مجبور بود دونفره حمله را آغاز کند ؛ ابتدای حمله از جلو و سپس یک حرکت غافلگیرکننده از پشت و کار تریسراتوپس تمام است !

دلیل دوتنه حمله کردن تیرکس قدرت شاخ های این گیاهخوار و انعطاف پذیری گردن او است ، سر 16 تنی تریسراتوپس با یک مهره ی خارق العاده بر بدن او متصل شده و 360 درجه قابلیت چرخش دارد ! پس قطعا شکستن این سد مستحکم به تنهایی ممکن نمی باشد .

درزمان کرتاسه دایناسورهای بسیاری آخرین دوره ی حیات خود را سپری می کردند ، گیاهخوار و گوشتخوار… چه نزاع ها که برای بقا صورت نگرفت و حتی جنگ های بین همنوع که برای اثبات برتری صورت می گرفت و نسلی که منقرض شد ! نسل دایناسورها…