بالن ها چگونه در آسمان به پرواز در می آیند ؟

بالن برای به پرواز در آمدن مانند کایت نیازی به وزش باد ندارد در عوض باید از گازی سبک تر نسبت به اکسیژن پر شوند تا بتوانند تا ارتفاعی محدود صعود کنند .

بالن ها تا چه ارتفاعی بالا می روند ؟ قطعا مانند کودکی و آنچه در کارتون ها نشان می داد فکر نمی کنید بالن بالا و بالاتر می رود تا بالاخره یک پرنده با تعجب به آن نوک بزند !

ارتفاعی که یک بالن می تواند صعود کند به عامل های مختلفی بستگی دارد و نسبت به اینکه بالن تفریحی ، تحقیقاتی و … است متفاوت است ، اما یک قانون کلی وجود دارد :

” گازی سبک تر از اکسیژن باید بالن را پر کند “

درست مثل وقتی که یه توپ پلاستیکی را به داخل تشت آب فرو می برید ، چه اتفاقی می افتد ؟ توپ به دلیل اینکه از هوا ( که وزن توپ را سبک تر از آب می کند ) پر شده روی آب شناور می شود ؛ برای بالن نیز به همین شکل است باید با گازی سبک تر از گاز سطح زمین ( اکسیژن ) پر شود تا فشار اکسیژن و سبک بودن خودش همگی باعث شوند که به سمت بالا صعود کند .

بالن ها با گاز هلیوم پر می شوند ، هلیم در جدول تناوبی به دلیل بی رنگ ، بی بو ، بی مزه و غیرسمی بودن در ابتدای گروه گازهای نجیب ( گاز های بی اثر که بی بو و بی رنگ هستند ) قرار دارد ؛ از بارزترین ویژگی های هلیم که باعث می شود به منظور صعود بالن مورد استفاده قرار بگیرد این است که بعد از هیدروژن سبکترین عنصر جهان است .

بالن های کوچک و تزئینی که برای برخی جشن ها از آنها استفاده می کنند تا ارتفاع 10 کیلو متر بالا می روند این در حالی است که  بالن های بزرگ با گنجایش 1 سرنشین تا 30 کیلومتر و نمونه هایی از بالن های تحقیقاتی تا 40 کیلومتر صعود می کنند ؛ البته نوعی از بالن های تزئینی با هوایی که ما از آن تنفس می کنیم پر می شوند به همین علت در فاصله ی اندکی از سطح زمین شناور میمانند .

پس نکته ای که شاید نیازی به مطرح کردن آن ( با توجه به توضیحات پیشین ) نباشد این است که بالن ها برای صعود نیازی به وزش باد ندارند چون عامل اصلی که موجب صعود آن ها می شود گاز هلیوم است ( این درست بر خلاف کایت ها است که عامل اصلی برای به پرواز در آمدنشان وزش باد می باشد ) .

خب ، چرا بالن ها تا ارتفاعی مشخص صعود می کنند ؟

گفتیم که دلیل صعود بالن این است که جو زمین سنگین تر از گاز هلیوم است که بالن با آن پر شده و حالتی گریز مانند مثل چیزی که در مورد توپ پلاستیکی و تشت آب مثال زدیم باعث می شود اصطلاحا بالن به سمت بالا لیز بخورد ، رفته رفته با بیشتر شدن ارتفاع ، هوا رقیق تر شده و فشار کمتری به بالن وارد می شود در این حالت اگر بالن به پیشروی ادامه دهد ( هلیوم سنگین تر از جوی که در آن قرار می گیرد به حساب می آید ، فشار زیادی به بالن وارد می کند و در مقابل فشاری از بیرون برای کنترل این نیرو دریافت نمی کند ) منفجر می شود ! در نتیجه گاز درون بالن ( هلیوم ) از سوراخ های کوچکی که بر سطح آن وجود دارد خارج شده و بالن به سطح زمین بر می گردد .